„Życia równoległe – XX wiek oczami komunistycznych służb specjalnych” jest projektem Międzynarodowego Festiwalu Divadelná w Nitrze, w którym uczestniczą artyści, współproducenci i instytucje z sześciu krajów – Czech, Węgier, Niemiec, Polski, Rumunii i Słowacji.

Artyści z krajów byłego bloku socjalistycznego stworzyli sześć produkcji teatralnych na podstawie materiałów z archiwów służb specjalnych, które działały w ich krajach w czasie komunizmu. Prawdziwe historie przeplatają się z rozmowami z ludźmi żyjącymi w tamtych czasach – agentami, ich ofiarami oraz tymi, na których losach zaważyła działalność służby bezpieczeństwa. Światowa premiera wszystkich spektakli odbyła się na Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym Divadelná w Nitrze, na Słowacji między 27. września a 2. października 2013.

Gianina Cărbunariu pracowała w oparciu o historię Mugura Călinescu.

Mugur Călinescu (28. maja 1965 – 13. lutego 1985) był zaledwie siedemnastoletnim uczniem Liceum im. A.T. Lauriana w Botoşani, kiedy we wrześniu 1981roku zaczął być ścigany przez Securitate za wypisywanie na parkanach i murach haseł podżegających do buntu przeciw jaskrawemu łamaniu praw człowieka i fatalnemu stanowi rumuńskiej gospodarki. Po pierwszym zatrzymaniu, Mugur był nieustannie wzywany przez urząd bezpieczeństwa. Dwa lata po epizodzie z września 1981, Mugur Călinescu zapadł na białaczkę. Zmarł w 1985 roku.

„Oprócz dokumentów napisanych przy użyciu sztywnej nomenklatury aparatu bezpieczeństwa (zawierających plany co do stosowania środków opresji, notatki informacyjne, notatki analityczne, etc.) i około 220 stron w teczce nr 738 dotyczących „Ucznia”, zachowały się także deklaracje młodego człowieka, któremu udało się pozostać wiernym wobec własnych przekonań wbrew naciskom Securitate i w atmosferze braku solidarności ze strony otoczenia. Jestem zdania, że młodzi ludzie potrzebują wzorców, które są dla nich czytelne, a postawa Mugura Călinescu jest w tym względzie nie do przecenienia.

Pierwszy raz usłyszałam o Mugurze Călinescu, czytając „Szaty króla” cenionego historyka i eseisty Mariusa Oprea w jego książce „Sześć sposobów na śmierć”. Kopia teczki „Ucznia” wraz z zapisem wywiadów przeprowadzonych z jego matką i dwoma funkcjonariuszami uczestniczącymi w śledztwie zostały udostępnione przez Mihaila Bumbes, historyka i aktywistę, któremu przy okazji chciałabym bardzo podziękować za pomoc.

Tak jak w przypadku sztuki „X mm z Y km” wystawionej w Paintbrush Factory w Kluż-Napoce dwa lata temu, opartej na dokumentach z teczki dziennikarki i dysydentki Dorin Tudoran, tu też zastosowano środki teatralne do przeprowadzenia swoistego śledztwa na dokumencie. Scenariusz „Wielkich Liter” jest oparty na kolażu dokumentów i zapisów wywiadów, ale sam spektakl jest lekcją gimnastyki dla wyobraźni; fikcją, która próbuje zakwestionować ślady rzeczywistości w najnowszej historii oraz sposób, w jaki pomagają nam one rozumieć dzisiejszy
Gianina Cărbunariu