Festiwal Konfrontacje Teatralne we współczesnej odsłonie został powołany do życia w 1996 roku.

Inspiracją do tego działania była bogata tradycja festiwali teatralnych w Lublinie. W latach 60. i 70. XX w. odbywał się tu popularny festiwal pod nazwą Lubelska Wiosna Teatralna, a następnie niezwykle prężne Konfrontacji Młodego Teatru – związany ze środowiskiem studenckim skupionym wokół Chatki Żaka przegląd teatrów alternatywnych, do których bezpośrednio nawiązywali założyciele “Konfrontacji Teatralnych”.

W styczniu 1996, z inicjatywy reżysera i dyrektora Teatru Provisorium Janusza Opryńskiego powołano Radę Programową nowej odsłony Festiwalu. W jej skład, oprócz Opryńskiego weszli: Cezary Karpiński (ówczesny dyrektor Teatru im. J. Osterwy w Lublinie), Leszek Mądzik (twórca Sceny Plastycznej KUL), Tomasz Pietrasiewicz (twórca Teatru NN), Włodzimierz Staniewski (twórca OPT Gardzienice) i Aleksander Szpecht (dyrektor Centrum Kultury w Lublinie). Dyrektorem Festiwalu został Janusz Opryński. Celem postawionym przez Radę było konfrontowanie dokonań lubelskiego środowiska teatralnego z osiągnięciami zespołów z innych ośrodków w Polsce oraz prezentację najciekawszych nurtów w teatrze światowym. Pierwsza pełna nazwa Festiwalu brzmiała Międzynarodowy Festiwal Teatralny w Lublinie „Konfrontacje Teatralne”.

Przez pierwszych dziesięć lat działalności Festiwalu artyści tworzyli Radę Programową, której przewodził Komisarz Artystyczny z roczną kadencją. Dzięki temu w kolejnych latach Festiwal zyskiwał odmienny profil artystyczny. Opryński (Komisarz w latach 1999, 2001, 2004) podkreślał więź z teatrami wyrastającymi ze studenckiego ruchu i zaangażowanymi społecznie. Włodzimierz Staniewski (Komisarz w latach 1997, 2002, 2005) starał się zgromadzić zespoły w nurcie antropologicznym. Leszek Mądzik (Komisarz w latach 1998, 2003, 2006) zapraszał do Lublina bogatą reprezentację teatru plastycznego.

Obecnie program skupia się wokół idei konfrontacji różnych form i tradycji teatralnych, prezentowania dokonań najciekawszych osobowości teatralnych, odnajdywania nowych sposobów rozumienia teatru. Jako wydarzenie interdyscyplinarne Festiwal łączy ze sobą korespondujące sztuki – spektaklom towarzyszą starannie przemyślane programowo spotkania i projekcje filmowe, koncerty i sesje naukowe.

Od czwartej edycji nazwa Festiwalu została skrócona do Międzynarodowy Festiwal „Konfrontacje Teatralne”. Od tego roku główną osią tematyczną była konfrontacja teatrów ze Wschodu i Zachodu, a program był porządkowany wokół haseł wywoławczych. Były to m.in. prezentacja teatru litewskiego (2000), teatry „dwóch mocarstw”, czyli Rosji i Stanów Zjednoczonych (2002); w 2004 wydarzenia Festiwalu były poświęcone obchodom Roku Gombrowicza; w 2008 zaproszono teatry zajmujące się tematyką żydowską.

W latach 2009–2011 program współtworzyła Agnieszka Lubomira Piotrowska, w tym czasie w centrum programy znalazły się teatry rosyjskie oraz pochodzące z byłych republik ZSRR (m.in. Gruzja, Ukraina, Białoruś). W roku 2010, z okazji XV edycji Festiwalu, przypomniano teatry znane z wcześniejszych edycji. Od tego samego roku skrócono nazwę do Festiwal Konfrontacje Teatralne, a główny program festiwalu został uzupełniony o „show case lubelski”, czyli prezentację lubelskiego środowiska teatralnego.

W latach 2013–2017 kuratorami Festiwalu byli Grzegorz Reske i Marta Keil. Skupili się na nowym języku teatru i ruchu performatywnego oraz prezentowaniu młodych polskich reżyserów, którzy stawiają pytania o role i obowiązki artystów. Wśród nich znaleźli się istotni twórcy tacy jak Anna Karasińska, Weronika Szczawińska czy Wojtek Ziemilski. Każdej edycji towarzyszyło hasło przewodnie i związane z nim nurty tematyczne, takie jak teatr/demokracja, kapitalizm/postindustrializm. Odbyła się prezentacja grupy nowojorskich awangardowych performerek (2015) oraz rumuńskiej sceny teatralno-performatywnej (2014).

W roku 2017 Festiwal był częścią programu kulturalnego obchodów 700. lecia Miasta Lublin, a w programie znalazła się silna reprezentacja lubelskich twórców, m.in. Leszek Mądzik czy Łukasz Witt-Michałowski.

W roku 2018 kuratorami byli Łukasz Drewniak i Wojciech Majcherek, a w latach 2019-2020 dodatkowo współpracowała z nimi Agnieszka Lubomira Piotrowska. Wspólnie wnosili do programu propozycje pozostające w ich sferze zainteresowań, jednocześnie podtrzymując kierunki podjęte na Festiwalu w poprzednich latach. W tych latach odbyła się prezentacja twórczości Jana Mikuláška, Eimuntasa Nekrosiusa i Kiriłła Sieriebriennikowa. Szczególną uwagę w tych latach zwracano na produkcje młodych twórców, współpracę z akademiami teatralnymi oraz produkcje własne.

Każdego roku (do XVI edycji) plakat Konfrontacji Teatralnych przygotowywał specjalnie zaproszony wybitny plastyk. Wśród autorów znaleźli się, m.in.: Jan Jaromir Aleksiun, Leszek Mądzik, Jarosław Koziara, Jan Gryka, Aleksandra Laska, Robert Kuśmirowski, Mikołaj Smoczyński, rosyjska grupa Niebieskie Nosy.

Dzięki współpracy z innymi lubelskimi instytucjami spektakle teatralne prezentowane były nie tylko w salach Centrum Kultury w Lublinie (siedziba Festiwalu), ale również np. w Teatrze im. Juliusza Osterwy w Lublinie. Konfrontacje były prekursorem widowisk plenerowych – spektakle już pod koniec lat 90-tych odbywały się na ulicach śródmieścia, placach Starego Miasta, na placu i błoniach pod lubelskim Zamkiem. Festiwal odczarował wiele lubelskich przestrzeni, nie teatralnych aranżowanych specjalnie na potrzeby Festiwalu. Na miejsca festiwalowe wybierano również bardziej niezwykłe lokalizacje, takie jak podziemia Centrum Kultury, hala w fabryce Polmosu (dzisiejszy Stock), tereny Lubelskiego Klubu Jeździeckiego, niemal opuszczony dworzec Lublin Północ, warsztaty Technikum Kolejowego w Lublinie, Teatr w Budowie i obecna jego inkarnacja, Centrum Spotkania Kultur w Lublinie czy halach Międzynarodowych Targów Lubelskich. Dzięki takim inicjatywom w Lublinie po raz pierwszy zaprezentowano spektakle takie jak „(A)Pollonia” Nowego Teatru, „When the Mountain Changed Its Clothing” Heinera Goebbelsa czy „Plac Bohaterów” Krystiana Lupy z Litewskiego Teatru Narodowego w Wilnie.

Oprócz programu głównego festiwal wzbogacony jest o imprezy towarzyszące takich jak pokazy filmów, czytania performatywne, spektakle plenerowe, koncerty, sesje naukowe i spotkania. Festiwal prowadzi własną działalność publikacyjną, wydając książki związane z tematyką festiwali, m.in. prace Dragana Klaića czy profesora Cezarego Wodzińskiego.

Konfrontacje są koproducentem spektakli polskich i zagranicznych prezentowanych w ramach Festiwalu i na całym świecie. Wśród tych produkcji znalazła się „Nasza klasa” Tadeusza Słobodzianka / Teatru Dramatycznego w Warszawie oraz spektakle międzynarodowych kolektywów: Gob Squad (Niemcy), She She Pop (Niemcy), Agrupación Señor Serrano (Katalonia) czy Agaty Maszkiewicz/Vincenta Trimarche.

Festiwal przez lata gościł m.in.: Tadeusza Różewicza, Jerzego Grzegorzewskiego, Barbarę Krafrównę, Grzegorza Jarzynę, Krzysztofa Warlikowskiego, Krystiana Lupę,  profesora Allena Kuharskiego, Heinera Goebbelsa, Valerego Fokina – wybitnego rosyjskiego  reżysera teatralnego, Ellen Stewart – założycielkę słynnego nowojorskiego teatru La Mama; Richarda Schechnera – amerykańskiego reżysera i krytyka teatralnego, Daisuke Yoshimoto – mistrza tańca butoh, Alexeja Merkusheva – aktora i tancerza z Rosji, Eimuntasa Nekrosiusa – założyciela wileńskiego studia teatralnego Meno Fortas, Oskara Korsunovasa z Litwy; wybitnego współczesnego dramatopisarza i reżysera Tadeusza Słobodzianka; grupę amerykańskich performerek nowojorskiej sceny awangardowej oraz wielu innych wybitnych artystów i osobowości.

Wydarzenia archiwalne ze wszystkich minionych edycji Festiwalu można znaleźć w zakładce Archiwum na naszej stronie.