Blog
Reżyserka teatralna, dramaturżka, kulturoznawczyni, doktorka nauk o sztuce. Twórczyni intelektualnych, niedramatycznych przedstawień często nazywanych „scenicznymi esejami”. Na Konfrontacjach gościła dwukrotnie – jako autorka w cyklu RE//MIX: Lidia Zamkow: 2 lub 3 rzeczy, które o niej wiem oraz ze spektaklem K. albo wspomnienie z miasta Teatru im. W. Bogusławskiego z Kalisza.
W tym roku w jej reżyserii spektakl Po prostu z Instytutu Sztuk Performatywnych.
Absolwentka Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych na Uniwersytecie Warszawskim; obroniła doktorat w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Reżyserię studiowała w warszawskiej Akademii Teatralnej. Obroniła doktorat w Instytucie Sztuki PAN. Prowadziła cykl dyskusji w Instytucie Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego dotyczących pamięci w polskim teatrze drugiej połowy XX i początków XXI wieku (2009).
Współpracowała z licznymi teatrami w całej Polsce (m.in. Narodowym Starym Teatrem w Krakowie, warszawskim Teatrem Powszechnym, Komuną Warszawa, Wrocławskim Teatrem Współczesnym) a także Slovensko mladinsko gledališče w Lublanie, Teatrem Collegium Civitas, gdzie realizowała warsztaty teatralne. Pisywała dla pism poświęconych kulturze i sztuce, m.in. „Dialogu”, „Didaskaliach”, „Teatrze” i „Res Publica Nowa”.
W swojej twórczości porusza tematykę np. wyzwolenia od pamięci o polskich traumach (etiuda „Wyzwolenie – próby” w Teatrze Polskim 2007). Szczawińską od początku zajmuje problematyka feministyczna i genderowa. W monodramie o żonie amerykańskiego prezydenta „Jackie. Śmierć i dziewczyna” Elfriede Jelinek (2008, Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie) tytułowa bohaterka w interpretacji Mileny Gauer z pasją próbowała wydobyć siebie spod warstw narzuconych ról, walczyła z własnym wizerunkiem, dążyła do pełnej kobiecości. W przedstawieniu przykuwał uwagę teatralny język Szczawińskiej. Charakteryzuje go ekspresywne, antypsychologiczne, poddane rytmowi tekstu aktorstwo, które jest ściśle zharmonizowane z ruchem scenicznym. Nad wyraz istotna w pracach reżyserki staje się świadoma, zdyscyplinowana praca nad ciałem.
W kolejnych przedsięwzięciach dokonywała radykalnej dekonstrukcji tekstu („Zemsta” w Teatrze Dramatycznym w Wałbrzychu), zabrała głos w dyskusji nad językiem, który nas kształtuje, ale i więzi („Noże w Kurach”, Teatr Jaracza w Olsztynie); mówiła o doświadczaniu kobiecości („Białe małżeństwo” w Teatrze im. Żeromskiego).
Jako dramaturżka współpracowała z reżyserem Bartoszem Frąckowiakiem nad dekonstrukcją powieści Henryka Sienkiewicza. W widowisku „W pustyni i w puszczy. Z Sienkiewicza i innych” (2011, Teatr im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu) twórcy krytycznie przyjrzeli się zderzeniu kultur, zastanawiając się nad postrzeganiem Afryki przez Europejczyków oraz snując refleksje nad polskimi kolonialnymi i mocarstwowymi ambicjami.
Spektakl „Źle ma się kraj” (2012, Teatr Polski im. Hieronima Konieczki w Bydgoszczy) był baśnią o wspólnocie funkcjonującej w niezrozumiałym świecie – przepełnionym informacyjnym szumem, z ekonomią jako nową religią, gdzie wartości i pamięć już nie mają znaczenia, podobnie jak więzi międzyludzkie.
W 2012 w ramach cyklu przygotowywanego przez Komunę Warszawę zrealizowała wraz z Agnieszką Jakimiak „re//mix Lidia Zamkow”, eksplorujący postać polskiej reżyserki i aktorki, która reinterpretowała klasyków, dzięki czemu przeszła do historii jako „buntownica i awanturnica”. Była „to próba wyprawy artystyczno-badawczej wiodącej w zapomniane dekady polskiego teatru”.
W 2016 roku Szczawińska wyreżyserowała spektakl dyplomowy studentów Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej we Wrocławiu. „Orlando” na podstawie powieści Virginii Woolf opowiada o kształtowaniu granic swojej tożsamości, mierzeniu się z samym sobą, kwestionuje kanony dotychczasowego przedstawiania płci na scenie.
Reżyserka jest stanowcza w artystycznych wyborach: nieustannie powraca do tematu tożsamości, pamięci, roli społecznej i ich opresyjnego wymiaru. Nie inaczej było w 2017 roku, który zaczął się dla niej bydgoską premierą spektaklu-koncertu „Komuna Paryska” (w Teatrze Polskim im. Hieronima Konieczki).
Szczawińska w 2014 roku została kierowniczką artystyczną Teatru im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu, którą funkcję pełniła przez trzy kolejne sezony.
Dwukrotnie nominowana do branżowej nagrody Paszport Polityki w dziedzinie teatru (2014, 2018), między innymi za „konsekwentne budowanie własnego języka artystycznego” oraz „dojrzałą wizję społecznej odpowiedzialności teatru”.
Jest jedną z założycielek powstałego w 2009 roku Forum Obywatelskiego Teatru Współczesnego – organizacji skupiającej reżyserów i dramaturgów młodszego pokolenia, urodzonych w latach 70. i 80 – a także Instytutu Sztuk Performatywnych.
[opracowano na podstawie culture.pl]