„Blind Poet” to najnowszy spektakl Jana Lauwersa, powstały we współpracy z kompozytorem Maartenem Seghersem. Premiera odbyła się podczas Kunstenfestivaldesarts wiosną 2015 roku. Punktem wyjścia dla twórców były drzewa genealogiczne performerów, na podstawie których powstała historia osadzona w rozmaitych narodowościach, kulturach i językach. Rozważając temat tożsamości we współczesnej Europie, Lauwers cofa się w czasie o tysiąc lat: cytuje dzieło Abu al ‘ala al Ma’arri, niewidomego arabskiego poety z przełomu X i XI wieku oraz Walladę bint al Mustakfi, jedenastowieczną poetkę z Andaluzji. Ich dzieła opisują czasy, gdy to kobiety piastowały władzę, ateizm był zjawiskiem powszechnym i akceptowalnym, kiedy Paryż był jedynie małym prowincjonalnym miasteczkiem, a Karol Wielki znany był jako analfabeta.

Niepewny umysł,

Nie obejmie całego świata,

Niczym człowiek słabej woli pocałowany przez ladacznicę.

Dla pewnego umysłu,

Świat staje się wytworną damą,

która odmawia pieszczot kochankom.

(Abu al ‘ala al Ma’arri c. 950)

„Do stworzenia «Blind Poet» zainspirowała mnie wizyta w wielkim meczecie w Kordobie. Kościół katolicki wyburzył część z trzystu kolumn tej wyjątkowej budowli, aby w jej centrum wybudować katedrę. Otoczona wyrafinowaną arabską architekturą, niewielka katedra stanowi dość kuriozalny widok. Stałem tam i patrzyłem w osłupieniu na ten historyczny budynek.

Kordoba była stolicą tamtego świata zamieszkałą przez, jak się szacuje, od 300 tysięcy do miliona osób. Kobiety piastowały władzę i tłumaczyły dzieła Platona, a ateizm był zjawiskiem powszechnym. Było tam wiele bibliotek – ich księgozbiór liczył 600 tysięcy sztuk. Dla porównania największym miastem chrześcijańskiego świata był Paryż, w którym mieszkało wówczas 30 tysięcy ludzi. Największa chrześcijańska biblioteka była w posiadaniu 60 tysięcy książek, zaś sam Karol Wielki był niepiśmienny.

Jakie to ma znaczenie? Dlaczego historia nie przestaje nas oszukiwać? Historię piszą zwycięzcy. Mężczyźni. Ci nieliczni, którzy rządzą masami. W XI wieku w Kordobie kobiety i mężczyźni byli sobie równi. Przynajmniej Muzułmanki. Chrześcijanki uważały je za zbyt śmiałe, zbyt niebezpieczne.

Historia Kordoby to zaledwie jeden z wielu przykładów na to, jakie historia zatacza koła. Za drogowskazy w historycznej podróży „Blind Poet” służą drzewa genealogiczne wszystkich członków Needcompany, które pozwoliły odnaleźć zaskakujące połączenia lub podobieństwa pomiędzy nimi. Jeden z moich przodków, płatnerz żyjący w czasach Gotfryda z Bouillon, brał udział w wyprawie krzyżowej, której trasa wiodła przez Niemcy, gdzie przodkowie Grace Ellen Barkley przyjęli go jak władcę.

Z Bogiem walczę o honor i chwałę, z dumą własną kroczę drogą,

Kochankowi ofiarowuję mój policzek, usta me dam komu zapragnę.

Wallada bint al Mustakfi (Cordoba, 1000 n.e.)

Do jakiego stopnia historia, której jesteśmy uczeni, naznaczona jest kłamstwem, przypadkowymi spotkaniami lub wydarzeniami? Historia to opowieść o silnych kobietach, które ciskają kamienie i kończą na stosie. O krzyżowcu w źle dopasowanej zbroi”.

Jan Lauwers

 

Needcompany to grupa artystów założona przez Jana Lauwersa oraz choreografkę Grace Ellen Barkley w 1986 roku. We dwoje stanowią trzon zespołu, którego prace sytuują się pomiędzy performansem, sztukami wizualnymi, literaturą. Ich twórczość pokazywana jest w najbardziej prestiżowych instytucjach kultury i sztuki na całym świecie.