„Czy zdarzyło ci się kiedyś zaprosić kogoś na festiwal tylko dlatego, że to twój przyjaciel? Czy miałeś kiedyś romans z zaproszonym przez siebie artystą? Ile godzin spędziłeś w tym roku w samolocie? Ile nocy w hotelu? Robisz festiwal dla publiczności czy przeciwko niej? Za jaką sztukę gotów byłbyś umrzeć? Kto jest dla ciebie ważniejszy – publiczność, artyści, ty sam?” Te pytania padają prosto na głowy kuratorów festiwali, wywołując najróżniejsze reakcje: napięcie, uśmiech, stres, zawstydzenie, entuzjazm, pasję, złość, kpinę. Pomysłodawczyniami i reżyserkami spektaklu „Curator’s Piece: A Trial Against Art” są Petra Zanki, choreografka i tancerka oraz Tea Tupajić, dramaturżka i reżyserka, pracujące w Zagrzebiu. Artystki zaprosiły do współpracy kuratorów najważniejszych festiwali sztuk performatywnych, ważnych tak na gruncie lokalnym, jak i w kontekście międzynarodowym. W projekcie udział wzięli m.in. Per Ananiassen (Teaterhuset Avant Garden, Trondheim, Norwegia), Danjel Andersson (MDT, Sztokholm, Szwecja), Sven Ȧge Birkeland (BIT Teatergarasjen, Bergen, Norwegia), Vallejo Gantner (PS 122, Nowy Jork, USA), Gundega Laivina (New Theatre Institute of Latvia, Ryga, Łotwa), Florian Malzacher (Impulse Festival, Kolonia, Niemcy), Priit Raud (Kanuti Gildi SAAL, Talin, Estonia). Badania przygotowawcze zajęły wiele miesięcy, artystki podróżowały po Europie i USA, spotykały kolejnych kuratorów, przeprowadzały wywiady, zbierały materiały. I nade wszystko próbowały nakłonić kuratorów, tych „facetów (i kobiety!) w czerni”, obecnych zawsze za kulisami i decydujących o kształcie współczesnego teatru i tańca, by złamali swoją żelazną zasadę i wyszli na scenę. Nie wszystkich udało się przekonać. Ci, którzy podjęli ryzyko, za każdym razem na nowo konfrontują się z własnymi pomysłami, przemyśleniami i odpowiedzialnością – oraz poddają je pod ocenę publiczności.

Po co? „Curator’s Piece” to przede wszystkim znakomity, błyskotliwy eksperyment na teatrze, rozprawiający się bezlitośnie i z humorem z mechanizmami rządzącymi tym obszarem sztuki i stawiający w pełnym świetle ważnych jego przedstawicieli, a zarazem decydentów: kuratorów. Każdy z nich jest tutaj jednocześnie performerem, współpracownikiem (współodpowiedzialnym za scenariusz) oraz koproducentem: spektakl był pokazywany na większości festiwali, które prowadzą uczestnicy projektu. „A Trial Against Art” jest fascynującą próbą zakwestionowania ram i zasad, w których teatr funkcjonuje na co dzień, bada relacje sceny z publicznością i każdego wieczoru pozwala widzom na nowo zadać sobie pytanie, jak bardzo kuratorzy świadomi są tego, czym się zajmują oraz konsekwencji własnej pracy.

Marta Keil