Bitch! Dyke! Faghag! Whore!

Penny Arcade o seksie i cenzurze

W 1990 roku w czasie kryzysu wokół cenzury, wywołanego przez senatora Helmsa i National Endowment for the Arts (NEA), performerka Penny Arcade zgłosiła swój spektakl „Penny Arcade o seksie i cenzurze: Bitch! Dyke! Faghag! Whore!” do udziału w konkursie grantowym organizowanym przez NEA.

„B!D!F!W!” grantu nie otrzymał, za to przez niezwykle długie lata grywany był na nowojorskiej scenie off-broadwayowskiej jako undergroundowy przebój, a potem, już jako mainstreamowy hit, wyruszył w trasę objazdową po 30 miastach na całym świecie, zdobywając rzeszę wiernych fanów, wśród których znaleźli się komiczka Joan Rivers, gitarzysta U2 The Edge i reżyser John Waters.

Łącząc ekscentryczne poczucie humoru prezentowane przez Arcade, antrakt wypełniony żywiołowym tańcem publiczności oraz taniec erotyczny w wykonaniu tancerek i tancerzy go-go, „Bitch! Dyke! Faghag! Whore!” jest multimedialnym spektaklem, który odtwarza atmosferę nocnego klubu w scenerii teatru. „B!D!F!W!” antycypował międzynarodowy ruch performansu w stylu neoburleski i ukonstytuował taniec erotyczny jako feministyczną formę sztuki.

Słynne monologi Penny Arcade opowiadają o codziennym życiu recepcjonistki zatrudnionej w burdelu, o wychowaniu i edukacji „faghag”, czyli heteroseksualnej przyjaciółki homoseksualnych mężczyzn, o ewolucji nowojorskiej sceny gejowskiej i o bolesnych przeżyciach towarzyszących pojawieniu się HIV i AIDS. Komediowa krytyka kultury zatarła granice dzielące ludzi różnych ras, należących do różnych grup etnicznych, seksualnych i ekonomicznych.

Podczas pierwszych pokazów w Nowym Jorku „Bitch! Dyke! Faghag! Whore!” odniosła natychmiastowy sukces, przesuwając anarchię do głównego nurtu i zadziwiając przy tym krytyków. W nowojorskich występach gościnny udział brali między innymi Quentin Crisp i Marianne Faithfull.

Początkowo pomyślana jako pełna dowcipu odpowiedź na cenzurę w sztuce, „Bitch! Dyke! Faghag! Whore!” zachowuje wiele satyrycznego rozmachu i politycznej siły, szczególnie w atmosferze szalejących po obu stronach Atlantyku debat nad cięciami w rządowych dotacjach, małżeństwami homoseksualnymi, wolnością seksualną i prawami rozrodczymi.

W każdym mieście, w którym pokazywany jest spektakl „B!D!F!W!”, Penny Arcade zatrudnia miejscowych tancerzy i tancerki erotyczne, rehabilitując ich samych i reprezentowaną przez nich dziedzinę sztuki w oczach lokalnej społeczności.

Penny Arcade – biografia

W wieku 13 lat Penny Arcade wyślizgnęła się przez okno swojej sypialni, by dołączyć do bajecznie wolnego świata queer, ćpunów, dziwek, gwiazd i geniuszy. Debiutowała jako 17-latka w 1967 roku w queerowo-kiczowo-kampowej grupie teatralnej Johna Vaccaro pod nazwą The Play-House of the Ridiculous. W wieku 18 lat została Supergwiazdą Warhola i wystąpiła w zrealizowanej przez Warhola i Morisseya komedii z 1972 roku pt. „Women in Revolt”. Dla Quentina Crispa, czyli tytułowego „Anglika w Nowym Jorku”, Penny Arcade była kobietą, z którą najbardziej się identyfikował; na ekranie wcieliła się w nią znana z „Seksu w wielkim mieście” Cynthia Nixon, a w roli Crispa wystąpił John Hurt.

W 1999 roku, wspólnie ze swoim stałym współpracownikiem Stevem Zehentnerem, Arcade rozpoczęła przedsięwzięcie pod nazwą „The Lower East Side Biography Project”. Projekt ma na celu powstrzymanie postępującej amnezji kulturowej poprzez zbudowanie mostu nad kulturową przepaścią dzielącą wieloletnich mieszkańców nowojorskiej dzielnicy Lower East Side i nowo przybyłych lokatorów napływających do miejsca, które ulega postępującej gentryfikacji. W tym celu „LES Biography Project” współdziała z młodymi filmowcami, którzy stają się opiekunami wyjątkowych, przekazywanych ustnie historii, przyjmujących format 28-minutowych biografii.

Teksty autorstwa Penny Arcade publikowane były w rozlicznych periodykach i katalogach, takich jak „Film Culture”, „Found Object”, „Verses That Hurt”, „Please Kill Me (The Oral History of Punk)”, „Out of Character”, „Raves, Rants and Monologues from America’s Top Performance Artists”, „Monologues for Women”, „Monologues For Cold Reading”, „Writing Your Own Monologues”.

W 2010 roku wydawnictwo Semiotext(e)/MIT opublikowało „Bad Reputation”, pierwszą książkę poświęconą jej działalności. Ostatnio w biograficznym filmie „Anglik w Nowym Jorku”, poświęconym jej przyjacielowi, Quentinowi Crispowi, w rolę Penny Arcade wcieliła się aktorka Cynthia Nixon. Niedawno wystąpiła wspólnie z Mink Stole w dawno niewystawianej sztuce zatytułowanej „The Mutilated”, napisanej przez Tennessee Williamsa.

„Zuchwały i porywający. Najinteligentniejsza, najbardziej cytowana grupa teatralna w mieście” – tak pisał o występach Penny Arcade opiniotwórczy „The London Times”.

Do tej pory stworzyła dziesięć spektakli i występowała wszędzie: od Sydney Opera House po nowojorski Pyramid Club. Jej nowe przedstawienie pt. „Longing Lasts Longer”, pełne pasji rozważania o miłości, tęsknocie i utracie nowojorskiej tożsamości kulturowej, otrzymało nagrodę Herald Angel na festiwalu w Edynburgu w 2015 roku

 

Steve Zehentner – biografia

Były architekt Steve Zehentner mieszka obecnie w Nowym Jorku i jest filmowcem, scenografem/reżyserem teatralnym oraz archiwistą. Od ponad 20 lat opracowuje i współreżyseruje wszystkie spektakle Penny Arcade, tworząc oryginalną scenografię, dźwięk i nagrania wideo. Zazwyczaj czuwa też nad występami na żywo, puszczając na gorąco podkład muzyczny odzwierciedlający energię improwizacji Arcade, tworząc klimat spontanicznej reżyserii. Jako dramaturg i scenograf nadaje ideom Arcade formę i odgrywa instrumentalną rolę, wspierając ją w przekładaniu twórczych impulsów na roboczą strukturę, konsekwentnie docierającą do widzów.

Współpracę rozpoczęli w 1992 roku od słynnego, docenionego na całym świecie spektaklu Arcade poświęconego seksowi i cenzurze pt. „Bitch! Dyke! Faghag! Whore!”. Od tamtej pory współpracowali nad tuzinami kolejnych przedstawień, w tym nad „Sisi Sings The Blues” – zamówionym przez Vienna Festival, „Love, Sex and Sanity”, „Rebellion Cabaret”, „New York Values”, „Bad Reputation”, „True Stories”, „Old Queen The Penny Arcade Experience” we współpracy z Peterem Normanem. Ich najnowszy spektakl, „Longing Lasts Longer”, pełne pasji rozważania o miłości, tęsknocie i utracie nowojorskiej tożsamości kulturowej, miał premierę w Edynburgu w 2015 roku.

Wspólnie z Penny Arcade rozpoczął „The Lower East Side Biography Project”, projekt poświęcony zbieraniu i archiwizowaniu nagrywanych na taśmach wideo ustnych historii, który ma zapewnić przyszłym pokoleniom wgląd w szalone dusze tych, dzięki którym dzielnica ta zyskała reputację jako inkubator autentyczności, buntu i obrazoburczości.

Pierwszy niezależny projekt filmowy Zehentnera, „The Color Line: Racism in America”, został wyemitowany przez stację telewizyjną PBS i pokazany na Festiwalu Filmowym w Nowym Jorku. Ostatnio ta sama stacja telewizyjna nadała film „The Sunflower Project”, kwestionujący granice przebaczenia przez pryzmat Holokaustu w czasie II wojny światowej. Kręcone przez Steve’a filmy pokazywane były na wielu festiwalach i znajdują się w kolekcjach bibliotecznych i muzealnych.

Jest jednym ze współlaureatów nagrody Aurora Independent Film and Video Award oraz stypendystą Bogliasco and MacDowell Fellowships.